شهر گنجه در غرب جمهوری آذربایجان در فاصله ۳۵۰ کیلومتری از شهر باکو پایتخت آذربایجان قرار گرفته و نزدیک به مرز جمهوری آذربایجان با کشور گرجستان است. شهر گنجه با توجه به موقعیت جغرافیایی آب و هوایی بسیار مطبوع دارد و وجود جنگل و دریاچه های زیبای مینگه چویر و گوی گول زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده است. شما می توانید با سفر به شهر باکو از طریق اتوبوس، قطار و یا سرویس های خط باکو-گنجه به این شهر سفر کنید.
آرامگاه نظامی گنجوی (ترکی آذربایجانی: Nizami məqbərəsi) شاعر پارسی گوی ایرانی نیز در شهر گنجه آذربایجان قرار دارد.
وجه تسمیه گنجه
گنجه که در زمان شوروی کیروف آباد داشت، شهری در شمال غربی جمهوری آذربایجان است. نام گنجه از گنج پارسی برگفته شده و در منابع عربی «جنزه» آمده است.
اسم رسمی گنجه در دوران حاکمیت روسیه تزاری به الیزابتوپل تغییر کرد، سپس در دوران حاکمیّت کوتاه جمهوری دمکراتیک آذربایجان (۱۹۱۸ میلادی) این شهر موقتاً پایتخت جمهوری جدید درآمد تا آنکه باکو از کنترل روسها خارج شد. نام گنجه در دوره حاکمیت شوروی به کیروف آباد تغییر کرده بود که بعد از استقلال و تشکیل جمهوری آذربایجان اسم گنجه دوباره بازگردانده شد..
موقعیت جغرافیایی گنجه
این شهر با ۱۷۰ کیلومتر مربع (۶۶ مایل مربع) وسعت از مهمترین شهرهای جمهوری آذربایجان بشمار میرود و ۴۰۸ متر (۱٬۳۳۹ پا) از سطح دریا ارتفاع دارد.
تاریخچه گنجه
بنا بر قول گیراگوس گاندزاکِتسی (تاریخ نگار و کشیش ارمنی همزمان با نظامی گنجوی)، پیش از حملهٔ مغولان به شهر گنجه، این شهر دارای انبوه جمعیّت پارسیان و اقلّیّتی از مسیحیان بود. شهر گنجه بنابر نظر این تاریخ نگار بدست مغول ها نابود شد و تنها اندکی از مردم شهر که موفق به فرار شدند، پس از پایان حمله مغول در دوران بازسازی گنجه دوباره به شهر برگشتند. این شهر در دوران ایلخانیان دوباره رونق یافت.
کتاب نزهت المجالس بیست و چهار شاعر پارسی گو پیش از حمله مغولان به گنجه را نام برده است. وجود این تعداد شاعر پارسی گوی در قرون ششم و هفتم و هشتم در شمال غرب ایران در گنجه مؤید آن است که در اران و آذربایجان، زبان و ادب فارسی، زبان مردم کوچه و بازار و دربار بود.
در جریان جنگهای ایران دوره قاجار با روسیه تزار این شهر بدست روسها به رهبری سیسیانوف روسی تصرف شد که در دوم شوال ۱۲۱۸ هـ. ق (1804 میلادی) قلعه گنجه را گرفتند و جواد خان گنجه آخرین حکمران ایران در گنجه با رشادت تمام کشته شد. روسها دروازه های این شهر را به روی مردم بسته، همه را قتل عام کرده و دارایی شهر را به غارت بردند و مساجد را ویران کردند. به فرمان سیسیانوف، مسجد جامع بزرگ شهر به کلیسا تبدیل شد و نام شهر نیز به «الیزابت پول» تغییر کرد. پس از اینکه حکومت تزاری از بین رفت، باز نام آن شهر را تغییر دادند و نام آن را (کیروف آباد) گذاشتند، تا اینکه سرانجام پس از فروپاشی شوروی و با تبدیل آذربایجان به کشوری مستقل، بار دیگر گنجه نام اصلی خود را بازیافت.
یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ این شهر قتل عام گنجه یا قتل عام کیروف آباد است که کشتاری بود که در نوامبر ۱۹۸۸ میلادی توسط نیروهای آذربایجانی علیه مردم ارمنی تبار شهر گنجه صورت گرفت. در این واقعه بیش از ۱۳۰ نفر از ساکنان ارمنی این شهر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر مجروح شدند.
دانشگاه گنجه
دانشگاه دولتی گنجه (آذربایجانی: Gəncə Dövlət Universiteti) دانشگاهی قدیمی است که در سال ۱۹۳۸ میلادی در شهرگنجه، جمهوری آذربایجان تاسیس شده است. دانشگاه دولتی گنجه دارای ۸ گروه آموزشی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می باشد.
اماکن گردشگری گنجه
در سفر به شهر گنجه از مقبره حکیم نظامی گنجوی و همچنین در شهر برده (نزدیکی شهر گنجه) از امامزاده شاهزاده ابراهیم دیدن کنید. حکیم نظامی گنجوی شاعر توانای پارسی زبان قرن ششم افتخار ایران زمین در شهر گنجه چشم از جهان فروبست که هم اکنون آرامگاه وی در شهر گنجه در جمهوری آذربایجان قرار دارد. در شهر گنجه میتوانید همچنین از یادواره جواد خان آخرین والی ایران در گنجه، مسجد شاه عباس گنجه، موزه نظامی گنجوی، آرامگاه نظامی گنجوی، خیابان جواد خان، پارک بزرگ حیدر علی اف، خانه بطری، پارک خان باغی گنجه، دریاچه گوی گول در نزدیکی گنجه و … دیدن نمایید.