خرنج در معنای لغوی (منطقه به رداوی) یعنی پر از سنگ که اسم و مسمی با هم مطابقت دارد. در واقع خرنج پر از سنگهای زینتی و افسانه ی می باشد. خرنج یکی از یکصد و چند روستای شهرستان پیرانشهر است که در شمال غرب ایرن واقع شده است.
سنگهای افسانه ی این روستا که در پشت روستا (شمال روستا ) به طول چهار هزار متر وبه عرض چهار صد متر قرار دارند زینت بخش روستای خرنج است. درمیان این سنگهای زینتی نعمتها و میوه های متنوعی وجود دارد که عبارتند از : ۱ – انجیر در چهار رنگ و طعم متفاوت (زرد –قرمز- سیاه- آبی ) ۲- تمشک (قرمز وسیاه ) ۳- آلبالو (زرد – قرمز – سیاه ) و غیره وجود دارد. و مهمتر از همه در مرتفع ترین نقطه سنگها آب صاف و زلالی وجود دارد که آب شرب تمام روستائیان از این آبها تهیه میشود و نقطه به نقطه این سنگها نام و نشان خاصی را به خود اختصاص داده اند که هر انسان و بیننده ی را متحیر می کند.
لازم به ذکر است در پشت رشته کوههای مشروحه نقطه ی است به نام (زندان ) که این دخمه ی است همسطح زمین با عمق نا معلوم که صدای آب و باد شنیده می شود که ورود به آن بسیار سخت و غیر ممکن است.
روستای خرنج در تقسیم بندی کشوری از توابع استان آذربایجان غربی وشهرستان پیرانشهر بخش لاجان محسوب می شود.
خرنج یکی از یکصدو چند روستای شهرستان پیرانشهر است که در شمال غرب ایرن واقع شده است
شرح حال روستای خرنج
خرنج در معنای لغتی منطقه به رداوی یعنی پر از سنگ که اسم و مسمی با هم مطابقت دارد در واقع خرنج پر از سنگهای زینتی و افسانه ی به تمام معنا می باشد. به گفته کهنسالانی که در این روستا زندگی کرده اند اینطور معلوم است که خرنج یک منطقه جنگلی بوده وبا گذشت زمان و سیر وسفرعشایرین به یک راه ارتباطی بین پیرانشهر و مهاباد تبدیل شده است که این نقطه به دلیل وجود چشمه های آب محل استراحت این سیاحان بوده و با گذشت زمان به یک روستای کوچکی تبدیل شده است و کم کم توسعه داشته و به صورت روستای مذکور در آمده است .
خرنج دارای بافت معماری قدیمی است و در دامنه سنگها مشرف بر کوه روبرو جای دارد .
سنگهای افسانه ی این روستا که در پشت روستا (شمال روستا ) به طول چهار هزار متر وبه عرض چهار صد متر قرار دارند زینت بخش روستای خرنج است . در میان این سنگهای زینتی نعمتها ومیوه های متنوعی وجود دارد که عبارتند از : 1 – انجیر در چهار رنگ و طعم متفاوت (زرد –قرمز- سیاه-آبی ) 2- تمشک (قرمز وسیاه ) 3- آلبالو (زرد – قرمز – سیاه ) و غیره وجود دارد ومهمتر از همه در مرتفع ترین نقطه سنگها آب صاف و زلالی وجود دارد که آب شرب تمام روستائیان از این آبها تهیه می شود.
نقطه به نقطه این سنگها نام و نشان خاصی را به خود اختصاص داده اند که هر انسان و بیننده ی را متحیر می کنند:
1-(سی کیل) که سه نوع سنگ هستند مانند سنگ قبر و مزار 2- (به رده ملا) یعنی سنگ روحانی که میان سنگها مانند یک روحانی مقاوم ایستاده است 3- ( به رده سوران ) سنگهای هستند که از نظر رنگی قرمز بوده و با دیگر سنگها متفاوتند 4- (هه ندو ره شان ) سنگهایی هستند سیاه و بسیار محکم و بزرگ و به گفته روستائیان در طول فصول سال محل امنی برای حیواناتی مانند گرگ – روباه –خرگوش –گربه وحشی و غیره می باشند 5- (به رد به ران ) دو سنگی هستند که کمی از رشته سنگهای دیگر فاصله گرفته اند مانند دو قوچ که از گله گوسفند فاصله می گیرد. 6– (به رد سابات ) از قدیم الایام و به گفته ساکنین این محل برای استراحت و نشیمن بوده و الان هم نشیمنگاه اهالی است چون کاملا بر روستا تسلط دارد . 7- ( خری میوان ) دره ی است معروف از میان سنگها که انگور وحشی دارد و بدان معروف شده است.8 -(خه و خوش ) یعنی خواب خوش : سنگی است به شکل یک ساختمان کوچک برای استراحت که دارای پله و یک پنجره مخصوص به خود دارد . 9- (به رد کوره ) سنگی است تو خالی در کنار جاده ورود به روستا 10- ( به رد حاجیله ) سنگهایی هستند یکه تاز وایستاده که محل امن و جای مناسبی برای ساختن لانه لک لکها می باشند 11- (کانی گولان) سنگهای بزرگی هستند که در خود یک چشمه جای داده اند و یک درخت توت بلند قامتی کنار چشمه روئیده که عمر این درخت به فکر ساکنین روستا نمی رسد . 12 – (کلکه ی میرزا خان ) به گفته ساکنین این ( کلکه) منطقه ی بوده که یک نفر در آن بنام میرزا خان حکومت می کرده و آثارش نیز به چشم می خورد 13- (جینگ جینگه ) منطقه ی است انتهای سنگهای خرنج و ابتدای روستای کانی ملا میباشد به گفته ساکنین در آن قبرستانی وجود دارد که مربوط به اوایل و صدر اسلام می باشد که خصوصا زنان برای زیارت به آن مکان میروند.
ارتفاعات و چشم اندازهای روستا
در نقطه مقابل روستا رشته کوهای بزرگی وجود دارد که هر نقطه آن نام معتبر خاصی دارد: 1- به ردی گویزی) قسمتی از کوه است معروف و به این نام که بلندای خاصی دارد و مسلط بر دشت لاجان می باشد 2- ( قلاتی کتکان ) مرتفع ترین نقطه این کوه است که جای حکومت حاکمان بوده و آثارش نیز به چشم می خورد . 3- (سپیلکان )این نقطه از نظر ظاهری رنگ سفیدی به خود گرفته که با بقیه رشته کوها فرق دارد. 4- (خوله ونه و کونه ورچ) که انتهای کوههای روستای خرنج و ابتدای کوههای روستای لیکبن می باشد و غاری در آن وجود دارد که معروف است به لانه خرس.5- ( کانی برایم ره شک ) چشمه ی است که در تابستان محل زندگی عشایران است 6 – (کونه پیست) غار کوچکی است که ورود به آن سخت ولی در زمان قدیم و به گفته حاضرین عشایرین آن زمان برای نگهداری لبنیات و پوست دباغی نشده حیوانات و غیره استفاده می کردند چون مهمترین خصوصیات این غار این است که در وسط تابستان یخ دارد 7- (غه لی کا نه بی) یک حصاری است که فردی به نام کانبی در آن سکونت داشته و دارای ثروت بوده و محل امنی برای نگهداری اموال و احشام بوده و آثارش نیز به چشم می خورد و در پایین این حصار که ورودی به ( دولی کونه پیست ) می باشد معروف به (ده راوی روبیان ) است 8- (گویزان) تعدادی اصله درخت گردوی وحشی است که طبیعت خاصی هم دارد که محل استراحت کوهنوردان وسیاحان می باشد . 9- (احمد دولت ) نقطه ی است معروف به این نام که دارای یک چشمه ی آب صاف و زلال که هفت سال قبل آب آشامیدنی و لوله کشی روستا از این آب تامین وظاهراً در قدیم الایام محل سکونت بوده است .
در دامنه این موارد ذکر شده دشت پهناوری هست به نام (په لا سا وی) که به گفته ساکنین و کهنسالان این دشت شهر بوده است. از نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی این شهرستان قدمتی چند هزار ساله دارد ودارای چهار تپه باستانی می باشد که به ثبت سازمان مربوطه رسیده است عبارتند از 1- (گرده زیوه ) 2- ( گردی پلاساوی ) 3- ـ ( گرد خه زینه ) 4- ( تپه ی که در پشت روستا قرار گرفته و مربوط به دوره اسلامی است.
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی روستا
اين روستا از توابع شهرستان پيرانشهر بوده و در 30 كيلومتري شرق اين شهرستان بر سر راه پيرانشهر به مهاباد واقع گرديده است .فا صله روستا تا راه آسفالته 5/2 كيلومتر و تا مركز بخش 12 كيلومتر و تا مركز شهرستان 37 كيلومتر ميباشد .
آب و هواي روستا از نوع معتدل كوهستاني با زمستانهاي سرد و پر برف و تابستانهاي معتدل و خنك ميباشد .
ازلحاظ توپوگرافي ، اين روستا در دامنه اي كه از يك طرف مشرف به سنگهاي بزرگ و افسانه اي معروف به (سنگهاي خورنج ) ميباشد واز طرف ديگر با يك شيب ملايم مشرف به دشت پسوه واقع گرديده و رودخانه اي به اسم محلي ( ز ) يا ( زاو ) كه يكي از سرچشمه هاي اصلي رودخانه باستاني زاب كوچك است از كنار اين روستا ميگذرد. از لحاظ زمين شناسي در اين ناحيه سه نوع منطقه ي سنگي قابل تشخيص است كه عبارتند از سنگهاي گرانيتي و سنگهاي دگرگوني و برخوردي و آبروفت و تراس .
خاكهاي اين منطقه از لحاظ كشاورزي بسيار حاصلخيز ومرغوب بوده و از نوع رسوبي و آبرفتي با ميزان هوموس نرمال ميباشد وبه سه دسته تقسيم ميشوند كه عبارتند ازپستي و بلندي با عمق خاك و فرسايش و پستي و بلندي با حركت آب در خاك و استپ علفي و گون زار.
